آشنایی با دستورالعمل نحوه مراقبت از اشخاص مظنون در موسسات اعتباری

تعاریف

ماده ۱- در این دستورالعمل، اصطلاحات و عبارات به کار رفته به شرح زیر تعریف می‌شود:

1-1- پولشویی: عبارت است از جرم پولشویی موضوع قانون مبارزه با پولشویی.
1-2 - بانک مرکزی: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران؛
1-3 - موسسه اعتباری: بانک (اعم از بانک ایرانی و شعب ه و نمایندگی بانک خارجی م ستقر در جمهوری اسلامی ایران)، موسسه اعتباری غیر بانکی، تعاونی اعتبار، صندوق قرض الحسنه، شرکت لیزینگ و سا یر اشخاص حقیقی که به امر واسطه‌گری وجوه اقدام می‌نمایند و تحت نظارت بانک مرکزی قرار دارند.

• تبصره: موسسه اعتباری شامل شعب ه و نمایندگی مستقر در مناطق آزاد تجار ی صنعتی جمهوری اسلامی ایران نیز می شود.

1-4 - اشخاص مظنون : کلیه اشخاصی که اسامی و مشخصات آنها به جهت ظن به ارتباط با فعالیت‌های پولشویی و تأمین مالی تروریسم از سوی واحد اطلاعات مالی تعیین و از طر یق آن واحد و یا بانک مرکزی به موسسه اعتباری اعلام می‌شود.
1-5- معاملات و عملیات مشکوک: معاملات و عملیاتی که اشخاص با در دست داشتن اطلاعات و یا قراین و شواهد منطقی ظن پیدا کنند که این معاملات و عملیات به منظور پولشویی و یا تأمین مالی تروریسم انجام می‌شود.
1-6 - مشتری (ارباب رجوع): شخص حقیقی یا حقوقی که در موسسه اعتباری دارای حساب بوده و یا به نفع او یا به نمایندگی از سوی او، حساب بانکی به نام وی افتتاح شود؛ هر شخص حقیقی یا حقوقی که طرف مقابل موسسه اعتباری (و یا ذینفع یا ذینفعان) در رابطه با دیگر خدمات بانکی و اعتباری است و از ناحیه وی ممکن است ریسک‌های مختلف به ویژه ریسک‌های شهرت و عملیاتی متوجه موسسه اعتباری شود.
1-7- شناسایی مشتری: شناخت و تایید هویت مشتری با استفاده از منابع اطلاعاتی، مستندات و داده‌های مستقل، معتبر و قابل اتکا. شناسایی مشتری به دو گروه از اقدامات شامل شناسایی اولیه و شناسایی کامل تقسیم می‌شود.
1-8- شناسایی اولیه: تطبیق و ثبت مشخصات اظهار شده توسط مشتری با مدارک شناسایی و در صورت اقدام توسط نماینده یا وکیل، علاوه بر ثبت مشخصات وکیل یا نماینده، ثبت مشخصات اصیل.
1-9- شناسایی کامل: شناسایی دقیق مشتری به هنگام ارایه خدمات پایه به شرح مذکور در این دستورالعمل.
1-10- خدمات بانکی و اعتباری: به انواع خدماتی که توسط موسسه اعتباری به مشتری ارایه می‌شود، اطلاق می‌گردد. خدمات بانکی و اعتباری به دو گروه خدمات پایه و خدمات غیر پایه تقسیم می‌شود.

• 1-10-1- خدمات غیر پایه: به خدماتی اطلاق می شود که ارایه آن ها به مشتری، پیش نیاز و لازمه ارایه سایر خدمات به وی نیست و یا به ارتباط مشتری با موسسه اعتباری استمرار نمی بخشد. ارایه این خدمات به مشتری، فقط مستلزم شناسایی او لیه وی توسط موسسه اعتباری و به شرح مذکور در این دستورالعمل است. موارد ذیل از جمله مصادیق خدمات غیر پایه است:

• حواله وجوه؛
• انجام هرگونه دریافت و پرداخت؛
• خرید و فروش ارز اعم از نقدی، حواله‌ای، چک مسافرتی ارزی و موارد مشابه؛
• صدور انواع چک‌های بانکی و چک‌های بین بانکی(چک رمزدار) و پرداخت چک؛

• 1-10-2- خدمات پایه: خدمات بانکی و اعتباری که طبق مقررات، پیش نیاز و لازمه ارایه سایر خدمات توسط موسسات اعتباری می باشد و ارایه آن به مشتری موجب می شود تا وی برا ی اخذ خدمات مکرر و متمادی به موسسه اعتباری مراجعه کند . ارایه خدمات پایه به مشتری، مستلزم شناسایی کامل وی(علاوه بر شناسایی اولیه ) به شرح مندرج در این دستورالعمل است . موارد ذیل از جمله مصادیق این نوع خدمات می‌باشد:

• افتتاح انواع حساب های بانکی؛
• اعطای تسهیلات وعملیات لیزینگ؛
• عملیات اعتبارات اسنادی؛
• صدور انواع ضمانتنامه‌های بانکی و ظهر نویسی؛
• خرید دین، وصول یا تنزیل اسناد تجاری و بانکی (از جمله بروات، چک و سفته ) و ظهرنویسی آن ها؛
• اجاره صندوق امانات؛
• صدور انواع کارت دریافت و پرداخت.

ماده ۲ - موسسه اعتباری موظف است عملیات و معاملات اشخاص مظنون را زیر نظر داشته، بر حسب دستورات صادره از سوی واحد اطلاعات مالی و یا بانک مرکزی در خصوص آن ها اقدام نماید.

دسترسی کارکنان به اسامی و مشخصات اشخاص مظنون

ماده ۳ - موسسه اعتباری موظف است اسامی و مشخصات اشخاص مظنون را در دسترس کارکنان ذی ربط خود که به ارائه خدمات به مشتریان می‌پردازند قرار داده، به آنها در جهت اجرای صحیح این دستورالعمل آموزش دهد.

محرمانه بودن اطلاعات

ماده ۴ - موسسه اعتباری موظف است اسامی و مشخصات اشخاص مظنون را محرمانه تلقی نموده، آن ها ر ا تنها در اختیار کارکنان ذی ربط قرار دهد. در صورت افشا و هرگونه استفاده غیر مجاز از اطلاعات مذکور با متخلفین برابر قانون رفتار خواهد شد.

بروز رسانی

ماده ۵ - موسسه اعتباری موظف است بلافاصله پس از دریافت اسامی و مشخصات اشخاص مظنون، نسبت به بروز رسانی فهرست قبلی اقدام نمایند به نحوی که فهرست اشخاص مظنون به همراه آخرین اصلاحات آن همواره در اختیار کارکنان ذی ربط قرار داشته باشد.

تکلیف به تطبیق نرم افزارها

ماده ۶- موسسه اعتباری موظف است نرم افزارها و برنامه‌های مربوط به ارائه خدمات خود را به نحوی ت نظیم نماید که ارائه کلیه خدمات به اشخاص مظنون صرفا در چارچوب دستورات واحد اطلاعات مالی و بانک مرکز ی انجام پذیرد. لازم است نرم افزارهای مربوط به نحوی طراحی شود که قابلیت تهیه و ارسال گزارش های مورد نیاز واحد اطلاعات مالی، توسط واحد مبارزه با پول شویی موسسه اعتباری فراهم شود.

گزارش دهی موردی

ماده ۷- موسسه اعتباری موظف است در هر موردی که بر اساس ماده ۲ این دستورالعمل اقدام می نماید مراتب را فورا از طر یق واحد مبارزه با پولشویی خود - و یا در صورت عدم وجود چنین واحدی، از طریق بالاترین مقام موسسه اعتباری- به اطلاع واحد اطلاعات مالی برساند.

گزارش دهی ادواری

ماده ۸- موسسه اعتباری موظف است هر سه ماه یکبار گزارش جامعی از کلیه اقداماتی که در اجرای این دستورالعمل انجام داده است، به بانک مرکزی ارسال نماید.

این دستورالعمل در ۸ ماده و ۱ تبصره در هشتمین جلسه شورا ی عالی مبارزه با پولشویی مورخ 1389/11/20 به تصویب رسید و از تاریخ ابلاغ، لازم الاجراست.

منبع مورد استفاده برای این مدخل